Dünya nefesini tuttu radyasyon seviyesini takip ediyor

UAEA’nın X platformunda yayınlanan açıklamasında, “İran’daki üç tesise, Fordo dahil, yapılan saldırılar sonrası tesis dışı radyasyon seviyelerinde şu ana kadar herhangi bir artış bildirilmemiştir” denildi.

Ajans, İran’daki gelişmelerle ilgili daha fazla bilgi edinildikçe konunun detaylı bir şekilde değerlendirileceğini belirtti.

İsrail’in İran’a yönelik saldırılarıyla başlayan savaş, ABD’nin İran’daki Fordo, Natanz ve İsfahan nükleer tesislerine düzenlediği hava saldırılarıyla tırmanışa geçti.

Peki, bu tesisler ne anlama geliyor ve neden hedef alındı? İşte detaylar:

Natanz: İran’ın Uranyum Zenginleştirme Merkezi

Tahran’ın 250 kilometre güneyinde bulunan Natanz nükleer kompleksi, İran’ın en büyük uranyum zenginleştirme tesisi olarak biliniyor.

CNN International’ın haberine göre, tesis, nükleer yakıt üretiminde kritik bir rol oynayan santrifüj teknolojisinin geliştirildiği bir merkez. Yer üstünde altı, yer altında üç yapı bulunan tesiste, Nükleer Tehdit İnisiyatifi’ne (NTI) göre, iki yer altı binasında toplam 50 bin santrifüj yer alıyor.

Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA), İran’ın burada yüzde 60’a kadar uranyum zenginleştirdiğini, bu oranın yüzde 90’a ulaşması halinde silah yapımı için yeterli olacağını belirtiyor. İsrail’in önceki saldırılarında Natanz’ın yer üstü tesisleri zarar görmüş, santrifüjlerin bulunduğu alanlarda elektrik kesintileri yaşanmıştı.

Fordo: İran’ın “Nükleer Kalbi”

Kum kenti yakınlarında, dağlık bir bölgede yerin 80-90 metre altında bulunan Fordo nükleer tesisi, yüksek korumalı ve gizli yapısıyla İran’ın “nükleer kalbi” olarak anılıyor.

Tesisin tam boyutları bilinmezken, hava saldırılarıyla yok edilmesinin zor olduğu değerlendiriliyor. ABD’nin kullandığı GBU-57 A/B sığınak delen bombaların, bu derinlikteki hedeflere ulaşabilen tek mühimmat olduğu belirtiliyor.

UAEA’ya göre, 2007’de inşaatına başlanan tesis, 2009’da Batı istihbaratının bilgisiyle ortaya çıktı. Fordo’da 2 bin 700 santrifüjle yüzde 60’a kadar uranyum zenginleştiriliyor. Bilim ve Uluslararası Güvenlik Enstitüsü’ne (ISIS) göre, İran burada üç hafta içinde 233 kilogram silah düzeyinde uranyum üretebilir.

İsfahan: En Büyük Nükleer Araştırma Kompleksi

Tahran’a 350 kilometre mesafedeki İsfahan, İran’ın en büyük nükleer araştırma merkezine ev sahipliği yapıyor.

NTI’ye göre, Çin desteğiyle 1984’te açılan tesiste 3 bin bilim insanı çalışıyor ve İran’ın nükleer programının merkezi olduğu şüphesi taşınıyor.

Tesiste üç küçük araştırma reaktörü, uranyum dönüştürme tesisi, yakıt üretim tesisi ve zirkonyum kaplama tesisi bulunuyor. İsrail’in son 10 gündeki saldırılarında İsfahan’daki uranyum dönüştürme tesisini vurduğu açıklanırken, UAEA bölgede radyasyon artışı tespit edilmediğini bildirdi.

Saldırıların Arka Planı

İsrail’in İran’a yönelik saldırılarıyla başlayan çatışmalar, ABD’nin bu üç stratejik tesise hava saldırıları düzenlemesiyle yeni bir boyuta ulaştı.

İran, saldırıların BM Şartı’nı ve Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Anlaşması’nı ihlal ettiğini savunarak BM Güvenlik Konseyi’nden acil oturum talep etti.