Onkologdan kanser riskinizi azaltmak için 11 bilimsel tavsiye

1/20

“Birçoğumuz kanserden kişisel olarak etkilendik, ben de dahil. Ben bir onkoloğum ve kendi aile geçmişim; kanserli insanlarla ilgilenme ve kanser araştırmaları yapma konusunda uzmanlaşmaya karar vermemin nedenlerinden biri. Annem akciğer kanseri ve hem anne hem de baba tarafından birkaç akrabama da kanser teşhisi kondu. Kanserin bir gün beni de etkilemesinden endişe etmeme şaşmamak gerekir” diyen Sekeres, dünya genelinde yaklaşık her 5 kişiden 1'inin yaşamları boyunca kansere yakalanacağını, Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezlerine göre, 2021 yılında Amerika Birleşik Devletleri'nde yaklaşık 1,8 milyon yeni kanser vakası rapor edildiğini, Ertesi yıl, ülkede yaklaşık 600.000 kişi kanser nedeniyle hayatını kaybettiğini söyledi.

2/20

Ancak kanser riskini azaltmak için atabilecek adımlar olduğunu, Amerikan Kanser Derneği'nin bir araştırmasına göre, 30 yaş ve üzeri ABD'li yetişkinlerde yeni kanser teşhislerinin yaklaşık yüzde 40'ının önlenebilir olarak kabul edildiğini vurguladı.

3/20

Sekeres, kanser riskinizi azaltmanın bilimsel olarak desteklenen 11 yolunu anlattı:

4/20

Daha fazla meyve, sebze, tam tahıl ve fasulye yiyin

Anne babalarımızın büyürken bize söyledikleri doğrudur: Meyve ve sebze yemek sağlığımız için iyidir.

Avrupa'da yaklaşık 27.000 kişi üzerinde on yıllar boyunca toplanan verileri içeren bir çalışma, özellikle lahana, karnabahar, brokoli, Brüksel lahanası ve şalgam gibi turpgillerden çok fazla yemenin, düşük tüketime kıyasla en az altı kanser türü riskini azalttığını ortaya koyuyor.

5/20

Yüksek meyve tüketimi de kanser riskini azaltıyor. Düşük tüketim haftada bir porsiyondan az, yüksek tüketim ise bir veya daha fazla porsiyon olarak tanımlanmıştır.

6/20

Brokoli ya da karnabahar sevmiyorsanız bir kez daha düşünün. Yediğiniz hemen her sebze daha sağlıklı olmanıza yardımcı olacaktır ve birçoğu iyi birer lif kaynağıdır.

Diyet lifi alımınızı artırmak, kolon kanseri riskinizi azaltmanın harika bir yoludur. Bu nedenle diyetinize arpa, esmer pirinç, darı, kinoa gibi tam tahılları ve fasulyeyi de dahil etmenizi öneririm.

7/20

Yemeklerinizi zeytinyağı gibi bitkisel yağlarla pişirin

Amerika Birleşik Devletleri'nde Hemşirelerin Sağlık Çalışması'na katılan 200.000'den fazla yetişkinin incelendiği yeni bir çalışmada, düzenli olarak çok fazla tereyağı yemek kanserden ölme riskinin daha yüksek olmasıyla ilişkilendirildi. 

8/20

Öte yandan, zeytin ve kanola gibi bitkisel yağların daha fazla tüketilmesi daha düşük riskle ilişkilendirildi.

9/20

Daha az kırmızı et ve işlenmiş et tüketin

Araştırmalar kolorektal kanser ile kırmızı et ve işlenmiş et tüketimi arasında bir ilişki olduğunu ortaya koyuyor.

Eğer ızgara etten hoşlanıyorsanız, bazı çalışmaların yüksek sıcaklıkta pişirilmiş daha fazla et tüketen kişilerin kolorektal kansere yakalanma şansının biraz daha yüksek olduğunu gösterdiğini bilin ve ona göre tüketin.

10/20

Kırmızı veya işlenmiş etlerin kanser riskini artırdığına dair güçlü kanıtlar olduğundan, benim tavsiyem özellikle bu etleri tüketmeyi ve ızgara yapmayı sınırlandırmak olacaktır.

11/20

Şekerle tatlandırılmış içeceklerden ve aşırı işlenmiş gıdalardan kaçının

Çok fazla şekerle tatlandırılmış içecek tüketmek, erken başlangıçlı kolorektal kanser riskinin artmasıyla ilişkilendiriliyor.

Birleşik Krallık'taki insanların diyetlerini inceleyen araştırmacılar, ultra işlenmiş gıdalar ile kanser riski arasında da bir bağlantı buldular.

12/20

Ultra işlenmiş gıdalar genellikle enerji yoğun, tuz, şeker ve yağ oranı yüksek ve lif oranı düşüktür. Bunlar arasında cipsler, tahıllar, dondurulmuş yemekler ve hatta yoğurtlar yer alabilir.

Bir gıdanın ultra işlenmiş olup olmadığını anlamak için etiketinde kıvam arttırıcılar, emülgatörler ve stabilizatörler gibi mutfağınızda kullanmayacağınız maddeler olup olmadığını kontrol edin.

13/20

Her gün güneş kremi kullanın

Melanom ve melanom dışı tanıların çoğu, UV radyasyonuna bağlıdır. Melanom riski 35 yaşından önce kapalı alanda bronzlaşmaya başlayan kişilerde yüzde 75 oranında, kullanım yılları ve seans sayısı ile birlikte artar.

Cilt kanseri riski de yaşla birlikte - kümülatif güneş maruziyetini yansıtacak şekilde - ve açık renkli cilde sahip kişilerde artar.

Her gün 30 veya daha yüksek SPF'li güneş kremi sürmenin yanı sıra, plaja gitmek veya uzun bir bisiklet yolculuğu yapmak gibi dışarıda çok fazla zaman geçirdiğinizde şapka, güneş gözlüğü ve uzun kollu bir gömlek giymenizi öneririm.

14/20

Alkol alımını minimumda tutun

Yıllar boyunca yapılan çok sayıda çalışma, alkolün kansere neden olduğuna işaret etmektedir. Amerikan Kanser Derneği'nin çalışmasında, alkol kullanımı erkeklerde yeni kanser teşhislerinin yaklaşık yüzde 5'ine ve kadınlarda kanser teşhislerinin yaklaşık yüzde 6'sına katkıda bulunuyor.

Alkolü genellikle ağız veya yemek borusu kanserleri ile ilişkilendirsek de, alkol tüketimine atfedilen en fazla kanser teşhisi, 2019 yılında Amerika Birleşik Devletleri'nde 44.000'den fazla ile aslında meme kanseriydi.

15/20

HPV ve Hepatit B aşılarınızı yaptırın

Rahim ağzı, anüs, genital bölgeler ve baş ve boyun kanserleri de dahil olmak üzere dünya genelinde yılda yaklaşık 700.000 kanser HPV'ye bağlanıyor.

Ancak HPV aşısının kullanılmaya başlanması sayesinde CDC, son yirmi yılda 14-24 yaş arası kadınlarda belirli HPV enfeksiyonlarının sayısının yüzde 70'in üzerinde azaldığını tahmin ediyor.

Hepatit B enfeksiyonları dünya çapında karaciğer kanserinin en yaygın nedenidir. Hepatit B aşısı olduğunuzdan emin olun.

16/20

45 yaşından itibaren kolonoskopi yaptırın

Tarama testleri, semptomları olmayan kişilerde kanser olup olmadığına bakar. Ancak kanseri daha oluşmadan önleyebilen bir tarama testi vardır: Kolonoskopi.

Kolonoskopi yaptırdığınızda, doktorunuz kolonunuzdaki adenom adı verilen anormal büyümeleri kansere dönüşmeden önce çıkarabilir.

17/20

Amerika Birleşik Devletleri Önleyici Görev Gücü, 45-75 yaş arası yetişkinler için kolon kanseri taraması öneriyor. Kanserle başa çıkmanın en iyi yolu onu erken yakalamak ve yayılmasını önlemektir.

18/20

Düzenli egzersiz yapın

Egzersiz yapmak, meme, kolon, mesane, yemek borusu, mide ve endometriyum kanserleri de dahil olmak üzere bir dizi kanserde önemli ölçüde risk azalmasıyla ilişkilidir. 2024 yılında yapılan bir çalışma, haftada sadece iki veya daha fazla saat egzersiz yapan kişilerin baş ve boyun kanseri, akciğer kanseri ve meme kanseri riskini azalttığını göstermiştir.

Amerikan Kanser Derneği haftada 150-300 dakika orta yoğunlukta egzersiz (saatte 10 milin altında bisiklet sürmek veya tempolu yürüyüş gibi) veya 75-150 dakika şiddetli yoğunlukta egzersiz (saatte 10 mil veya daha hızlı bisiklet sürmek veya koşmak gibi) öneriyor.

19/20

Sağlıklı kilonuzu koruyun

Obezitenin 13 farklı kanser türüyle bağlantılı olduğu biliniyor. Bilim insanları bu ilişkiyi araştırırken, obeziteye bağlı kronik inflamasyon, insülin direnci ve prediyabet gibi faktörlerin etkili olabileceğini düşünüyor.

Amerika’da 1,6 milyondan fazla Tip 2 diyabetli hasta üzerinde yapılan bir çalışmada, GLP-1 agonist ilaçlarını kullananların, insülin kullananlara kıyasla 15 yıl içinde 13 kanserden 10’una yakalanma riskinin daha düşük olduğu görüldü.

Bu hastalar ayrıca kilo kaybı yaşadı. Diğer araştırmalar da kilo kaybının, özellikle bariatrik cerrahi gibi yöntemlerle sağlandığında, kanser riskini azaltabileceğini gösteriyor.

20/20